Jan Brandts Buys: Der Mann in Mond (1918)

In september 2018 presenteert 401NederlandseOperas hoogtepunten uit alle jan Brandts Buys operas in de Hanzehof (Buitensociëtiet) te Zutphen, als onderdeel van het Jan Brandts Buys Festival. In Der Mann im Mond presenteerde Brandts Buys het gegeven van Der Erober in omgekeerde vorm, als onderdeel van een komedie, het genre waar hij eerder succes mee had geboekt. Kennelijk overtuigd dat hij ondanks de mislukking van Der Erober op het goede spoor zat, handhaafde hij de magisch realistische sfeer in een sprookjesachtige komedie rondom de boosaardige prinses Zizipe die verliefd is op de maanman. Deze beantwoordt haar liefde en blijkt haar prins op het witte paard te zijn. Dat leidt in dit geval tot een happy end, want ze leefden nog lang en gelukkig.

Zizipe is mede interessant omdat Brandts Buys haar als coloratuursopraan heeft neergezet. Dat is nieuw in zijn opera’s en wordt ingeluid doordat hij zich voor het werk oriënteerde op de 18-e en 19e eeuwse operatradities die model voor Der Mann im Mond stonden. Ten Bokum noemt het een echte sprookjesopera, eenvoudig, romantisch en kleurrijk, zowel in instrumentatie als enscenering. De première was andermaal voorzien voor Dresden, maar werd na besprekingen in oktober 1918 uitgesteld door het uitbreken van de revolutie in Duitsland. Uiteindelijk ging het werk er in première op 18 juni 1922, met Richard Tauber en Elisabeth Rethberg in de hoofdrollen. Brandts Buys kreeg gelijk aangaande zijn gevoel dat hij met de sfeer van Der Erober in een komische setting succesvol zou kunnen zijn. Der Mann im Mond werd goed ontvangen en verspreidde zich over diverse andere Duitse theaters. Met name de impressionistische maannachtstemming in Akte II werd her en der geroemd als een van de hoogtepunten.