CD Dutch Heldentenor Arias Vol I 1852-1940

Het focus van deze CD-uitgave rondom Nederlands Heldentenor repertoire 1852-1940 ligt op monologen en aria's vertolkt door Heldentenor Hendrik Vonk. Sopraan Barbara Schilstra geeft een indringende vertolking van ‘Krassende raven’ uit Dopper’s De blinde van het Casteel Cuillé (1894) en is recitant en sopraan in Ernest W. Mulders Daphne (1934). In het hart van deze compilatie staan de studio-opnamen die wij maakten in Cantina Vocaal Amsterdam (401Recordings 2) op  24 september 2017. Deze zijn aangevuld met live-opnames uit 401Concerts 4, 5, 8 en 10. Eigenlijk was het de bedoeling dit begin mei 2018 in een finale studio-sessie op te nemen, hetgeen verhinderd werd door Wolter Willemsens voortijdige overlijden op 18 juni 2018 (waarover meer op on IMWW tribuut 401Concerts 22). Zo werd deze CD behalve een tribuut aan het Nederlandse Heldentenorrepertoire en Hendrik Vonk ook een improviso In Memorial uitgave voor Wolter Willemsen. Try-out opnamesessies in Utrecht zijn gebruikt om de Cantina Vocaal-tracks te completeren. Op enkele tracks speelt klavierlegende René Rakier enkele passages die uit live-opnames of eerdere sessies niet in bruikbare kwaliteit voorhanden waren. Ondaks het ongemak en het lastige editingproces vanuit onvoltooid gebelven opnamesessies zijn wij er toch in geslaagd een uniek en meeslepend programma samen te stellen. De componisten, veelal volstrekt onbekend en hun opera's komen optimaal voor het voetlicht. De muziek op deze CD is soms prachtig, soms meeslepend, soms indrukwekkend. Het is het beste dat de periode van het Wagnerisme op tenorgebied in Nederland voortbracht.

Hendrik Vonk, Barbara Schilstra en het Nederlandse heroïsche operarepertoire

Vonks rijke ervaring in het zware repertoire (Wagner’s Tannhäuser, Tristan; Verdi’s Otello; Bacchus and Menelaus in Richard Strauss’s Ariadne auf Naxos en Die Ägyptische Helena, etc.) is hoorbaar in iedere track op deze CD. Het bijzondere aan Vonks vocale kunst is dat hij naast het zware reprtoire altijd Mozart en liederen is blijven zingen. Zijn hoge graad van perfectie als lieder-zanger is onder meer hoorbaar op onze Brandts Buys tribuut-CD 'Micarême' (401NLOCD201801). Vonks fraseringskunst en legato zijn ook de wapens waarmee hij op de CD 'Dutch heldentenor Arias Vol I' het zware Hollandse repertoire te lijf gaat. Zijn dictie in de Wagnerianse monologen uit Robert Vorstmans Seelenkampf en Cornelis Doppers Frithjof is betoverend. De combinatie van heroïek en sentiment in Gerard von brucken Focks  loodzware Jozal-monoloog is formidabel. Hij geeft gewicht aan operette-achtige melodieën als die van Van de Rovaart. Heros' melancholische maanlied uit Emile von Brucken Focks Seleneia is een van de geheime pareltjes uit het Nederlandse opera-repertoire. Hier krijgt het precies de juiste lading in het schemergebied tussen hoop en vrees, zonder dat het ooit larmoyant wordt. Het zwaarste stuk in dit recital is zonder twijfel Carel Oberstadts ‘Ik drijf als wrak nu rond’, uit De Scheveningers (1940). Oberstadt voltooide het gelijktijdig met Van Gilse’s legendarische opera Thijl. Tot onze stomme verbazing kon De Scheveningers moeiteloos stand houden naast Van Gilse's werk (het enige erkende 'meesterwerk' uit de Nederlandse oeprageschiedenis).Waar van Gilse als componist sinds de opvoeringen van Thijl uit de late jaren zeventig een come-back maakte, raakte Oberstadt echter volkomen vergeten. De Scheveningers is nooit opgevoerd.
    Een van de meest bijzondere partituren op het programma is Ernest W. Mulder’s nooit eerder uitgevoerde opera Daphne, waarin Mulder’s eigenzinnige stijl wordt gecombineerd met zijn begrip van Nietzsche’s Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik. In het gereciteerde duet tussen Apollo and Daphne demonstreren Schilstra and Vonk hun inlevingsvermogen in zulke bloemrijke, poëtische taal en muziek. Prachtige muziek, maar ook muziek die om intellectuele receptiviteit vraagt. Wie zich echter eenmaal aan Mulders muzikale universum overgeeft voelt zich gaandeweg als een bezoeker in een muzikaal Neverland. In zekere zin is dat ook van toepassing op Schilstra' vertolking van de woeste waanzinsaria uit Doppers De blinde van het Casteel Cuillé, een kruising tussen een tarantella en een danse macabre, compleet met monnikskoor (daarin solo's voor Vonk en bariton Andreas Goetze in het ‘Veni creator’).
    Dan Charles van der Does, de componist wiens Roi de Bohème uit 1852 dit CD-recital opent. Van der Does componeerde zijn werk amper een jaar na Gounods debuutopera Sapho. Het is opmerkelijk hoe nauw de atmospheer van Van der Does aria's aansluit bij de elegante klankwereld van Gounod. Het is prachige muziek, bijna overstromend van melodie. Wegdromend op deze ballades komt er echter steevast een moment waarop ze overgaan in  Auber & Meyerbeer-achtige finales of cadenzas en caballetta's, waarin een heroïche klank en ijzeren topnoten vereist zijn. Het begrip Heldentenor is tegenwoordig op Wagner betrokken, maar het genre gaat direct terug op de Franse heroïsche tenoren in de lijn van helden als Jason in Cherubini’s Médée, en van daaruit naar Licinio in Spontini’s La vestale, Pollione in Bellini’s Norma, Meyerbeerhelden als Raoul in Les Huguenots en Jean de Leyden in Le prophète, Berlioz' Benvenuto Cellini en Eleazar in Halévy's La Juive. Dat is het muzikale universum waarin Charles van der Does mag worden bijgeschreven.